Om de positie van arbeidsmigranten te verbeteren is het belangrijk dat gemeenten een samenhangend beleid hebben. Het ondersteuningsprogramma van de VNG helpt gemeenten hierbij. Sinds april 2022 is het ondersteuningsteam arbeidsmigranten operationeel. Dit team adviseert gemeenten, beantwoordt vragen en deelt en ontwikkelt kennis.
Binnen het ondersteuningsprogramma zijn er verschillende werkgroepen, waaronder de werkgroep zorg & welzijn, handhaving & toezicht, registratie, huisvesting en bedrijfseffectenrapportage. Deze werkgroepen ontwikkelen modellen, tools en handreikingen die gemeenten in staat stellen om tot een integraal beleid te komen rondom arbeidsmigranten. Daarnaast heeft de VNG voor gemeenten de workshop ‘Beleid in een dag’ ontwikkeld en speelt zij een actieve rol bij het opzetten van (regionale) samenwerkingen.
In nauwe samenwerking met Pharos is de werkgroep zorg & welzijn medio 2022 van start gegaan. Het doel van de werkgroep is om te onderzoeken hoe gemeenten de zorg naar arbeidsmigranten en het welzijn van arbeidsmigranten kunnen verbeteren. Er is een wegwijzer en de Handreiking Zorg en welzijn EU-arbeidsmigranten ontwikkeld.
De werkgroep onderzoekt wat gemeenten kunnen doen om kwetsbare arbeidsmigranten te beschermen, en welke barrières zij kunnen opwerpen om malafide ondernemers aan te pakken. Dit wordt uitgewerkt in een barrièremodel, dat in het vierde kwartaal van 2023 klaar is. Ook stelt de werkgroep een handreiking op die gemeenten ondersteunt bij hun handhavingsaanpak. Verder onderzoekt de werkgroep hoe de samenwerking met andere inspectiediensten structureel verbeterd kan worden en hoe zij tot meer samenhang in het toezicht kunnen komen.
Als bedrijven zich willen vestigen of willen uitbreiden, is het wenselijk dat gemeenten bij het beoordelen van een aanvraag ook kijken naar de werknemers die het bedrijf wil inzetten. Als dit arbeidsmigranten zijn, moet de gemeente beoordelen of er in de regio voldoende geschikte huisvesting is. De werkgroep ontwikkelt hiervoor een tool, de effectrapportage.
De registratie van arbeidsmigranten moet worden verbeterd. De werkgroep bespreekt hoe de aanbevelingen van het Aanjaagteam voor gemeenten het beste ingevuld kunnen worden. Dit wordt uitgewerkt in een handreiking.
Het huisvesten van arbeidsmigranten roept vaak uiteenlopende reacties op. Een goede communicatie bij de ontwikkeling en uitvoering van de aanpak is cruciaal. De werkgroep draagvlak voor huisvesting geeft gemeenten handvatten hoe je draagvlak kunt creëren op beleidsniveau en bij de lokale gemeenschap. Deze werkgroep gaat in 2024 van start.
Het team ondersteuning arbeidsmigranten van de VNG organiseert sinds april 2023 de workshop 'Beleid in een dag'. Deze workshop helpt gemeenten om te komen tot een integraal beleid rondom arbeidsmigranten.
