Meertalige infokaarten om veilig en gezond te werken
Praktijkverhalen
Stigas helpt ondernemers en werknemers in de agrarische en groene sector om veilig, gezond en vitaal te werken. Met subsidie van het ministerie van SZW ontwikkelde de organisatie meerdere infokaarten om veilig en gezond te kunnen werken, bijvoorbeeld bij het gebruik van een heftruck of bij warm weer. De infokaarten zijn in verschillende talen beschikbaar en daardoor in het bijzonder geschikt voor bedrijven waar arbeidsmigranten werken. Tanja de Jong, onderzoeker en projectleider bij Stigas, en Rick Vonberg, manager kwaliteit bij paprikakwekerij De Wieringermeer (onderdeel van Rainbow Growers Group), delen hun eerste ervaringen.
Een ongeluk zit in een klein hoekje, ook op de werkvloer. Werkgevers zijn daarom verplicht om hun werknemers duidelijke instructies te geven bij het gebruik van machines of bij werken in bepaalde omstandigheden. “Die instructies worden vaak schriftelijk gedeeld, bijvoorbeeld in een handboek voor werknemers. Daarnaast is mondelinge herhaling op de werkvloer van belang”, aldus Tanja. “De infokaarten vormen als het ware een geheugensteuntje, naast de vereiste schriftelijke en mondelinge instructies.”
"De infokaarten met pictogrammen en korte teksten helpen om onze werknemers zichtbaar op de gevaren te wijzen."
Pictogrammen en korte teksten
De infokaarten geven met pictogrammen en korte teksten de belangrijkste aandachtspunten voor werknemers weer om veilig en gezond te kunnen werken. De kaarten zijn onderverdeeld in risico’s, persoonlijke beschermingsmiddelen en maatregelen (voorbereiden, uitvoeren en na afloop). Tanja: “In de praktijk zien we dat lang niet alle maatregelen worden genomen. Zo dragen werknemers niet altijd beschermende kleding. Werkgevers geven aan dat ze met de infokaarten iets hebben waarnaar ze kunnen verwijzen, ook nadat de instructies zijn gedeeld.”
Als manager kwaliteit bij De Wieringermeer heeft Rick de verantwoordelijkheid om nieuwe werknemers te wijzen op de regels binnen de paprikakwekerij. Daar horen ook de voorschriften rondom veilig en gezond werken bij. “Voorheen legde ik nieuwe werknemers een uitgebreide tekst voor, die ik zelf met Google Translate vertaalde”, vertelt Rick. “Ik was op zoek naar een eenvoudige manier om duidelijk te maken welke gevaren er komen kijken bij het gebruik van bepaalde machines of werken in warm weer, zonder dat daar lappen tekst aan te pas hoeven te komen. Toen hoorde ik dat Stigas meertalige infokaarten heeft ontwikkeld met mooie plaatjes en korte teksten. Dat was precies wat ik zocht!”
Verantwoordelijkheid werkgever
Bij De Wieringermeer werken zo’n 175 mensen. 10% van hen is Nederlands, 30% Pools, 50% Roemeens en de overige 20% bestaat voornamelijk uit Bulgaren en Oekraïners. De meeste arbeidsmigranten komen via een uitlener bij de paprikakwekerij terecht. Rick: “We merken dat er bij de meeste uitleners waarmee we samenwerken weinig aandacht is voor de veiligheid van arbeidsmigranten. Eigenlijk moeten we hier onderling nog betere afspraken over maken, zodat werknemers goed voorbereid zijn op het werk dat ze gaan doen.”
Rick benadrukt dat er in de glastuinbouw sowieso een beroep wordt gedaan op de mentaliteit van ‘niet lullen maar poetsen’. “Arbeidsmigranten komen hierheen om geld te verdienen. Hierdoor kunnen werkgevers een machtspositie hebben, waardoor het moeilijk kan zijn voor arbeidsmigranten om problemen rondom veilig en gezond werken aan te kaarten”, licht hij toe. “Onze werkinstructies zijn dat arbeidsmigranten het melden bij hun leidinggevende wanneer ze een gevaar zien of zich niet veilig voelen. We moeten blij zijn dat arbeidsmigranten bij ons willen werken en ervoor zorgen dat dat op een veilige en gezonde manier gebeurt.”
“De infokaarten vormen als het ware een geheugensteuntje, naast de vereiste schriftelijke en mondelinge instructies.”
Zichtbaar en voortdurend beschikbaar
De Wieringermeer maakt voornamelijk gebruik van de infokaarten ‘Veilig en gezond werken met de buisrailwagen’, ‘Veilig en gezond werken met de heftruck’ en ‘Veilig en gezond werken bij warm weer’. De infokaarten hangen op whiteboards in de kantines en op de locaties waar de machines worden gebruikt. “Als mensen bij ons komen werken, nemen de arbeidsmanagers hen mee naar het whiteboard om te laten zien welke infokaarten voor hen van toepassing zijn”, legt Rick uit. Hij wil de infokaarten op korte termijn ook laten opnemen in het medewerkershandboek. Rick: “Op die manier kunnen werknemers de kaarten makkelijk terugvinden. Zo houden we de informatie voortdurend beschikbaar.”
Ongelukken gebeuren bij De Wieringermeer gelukkig maar zelden, zo’n 1 tot 3 keer per jaar. “Maar een gewaarschuwd mens telt voor twee”, aldus Rick. Hij geeft aan dat de arbeidsmigranten die bij hem werken in het land van herkomst soms andere werkomstandigheden gewend zijn. “Ze komen in een nieuwe werkomgeving terecht en zien de gevaren niet.” De meeste ongelukken gebeuren wanneer werknemers achterop de heftruck meerijden of voorop de lepels van de heftruck gaan staan. Maar er komt ook weleens een voet onder de buisrailwagen. Rick: “Door de infokaarten worden onze werknemers telkens op die gevaren gewezen.”
Andere talen en afbeeldingen
Rick en zijn collega’s op de werkvloer zijn enthousiast over de infokaarten van Stigas. Wel hoopt Rick dat het aanbod uitgebreid wordt. “Ik mis nu bijvoorbeeld vertalingen in het Oekraïens en Turks. Daarnaast maken we in de kas gebruik van oogstwagens en die zien er net anders uit dan buisrailwagens. Het zou voor ons handig zijn als de afbeelding op de kaart kan worden aangepast.” Tanja van Stigas herkent de feedback. “Meerdere bedrijven geven aan dat ze bepaalde talen missen en de kaarten meer bedrijfsspecifiek zouden willen maken, zowel tekstueel als wat betreft de gebruikte pictogrammen. We bekijken hoe we aan deze wensen tegemoet kunnen komen.”
De infokaarten zijn een aanvulling op het e-book ‘In 8 stappen veilig en gezond werken met internationale (flex)medewerkers’. Dit e-book ontwikkelde Stigas samen met Glastuinbouw Nederland, Doorzaam, FNV en LTO.