Pharos stimuleert betere zorg voor arbeidsmigranten
Praktijkverhalen
Arbeidsmigranten hebben meer risico om gezondheidsproblemen te krijgen. Ze doen vaak fysiek zwaar werk, ervaren veel stress door de omstandigheden waarin ze werken en leven, en vragen minder snel om hulp. Inge Goorts is strategisch adviseur bij Pharos en actief binnen het programma gezondheid en migratie. Door onderzoek te doen, in gesprek te gaan met migranten, kennis te delen met beleidsmakers en tools te ontwikkelen, draagt het expertisecentrum bij aan betere zorg en meer welzijn voor deze groep mensen in een kwetsbare positie.
In 2021 heeft Pharos voor het eerst onderzoek gedaan naar de ervaringen van arbeidsmigranten in Nederland als het gaat om toegang tot zorg en de eigen gezondheid. De conclusies van het onderzoek zijn gedeeld in het rapport ‘Zorg(en) voor arbeidsmigranten’. Inge vertelt over de aanleiding van dit onderzoek: “Roemer heeft in 2020 aanbevelingen gedaan om de (toegang tot) zorg voor arbeidsmigranten te verbeteren. Deze aanbevelingen zijn vooral gericht op de arbeidsmigrant in relatie tot werk en woonomstandigheden. Wij kijken breder, daarom hebben we aanvullende aanbevelingen gedaan. Wat heb je nou nodig om prettig in Nederland te wonen, je weg te vinden en je als medeburger goed te voelen? Investeren in taal, integratie, en het opbouwen van een sociaal netwerk zijn belangrijke factoren die de gezondheid en het welzijn van arbeidsmigranten positief beïnvloeden.”
Informatie en voorlichting
Pharos zet in op het verkleinen van gezondheidsverschillen in de Nederlandse samenleving. Informatie in begrijpelijke taal, voorlichting en de juiste ondersteuning spelen hierbij een belangrijke rol. Om arbeidsmigranten te bereiken werkt Pharos met sleutelpersonen en ontwikkelt ze voorlichtingsmateriaal in verschillende talen. Een voorbeeld daarvan is de infographic over de eerstelijnszorg in Nederland die in 10 talen beschikbaar is. Zorgverleners kunnen dit materiaal gebruiken, maar ook zorgverzekeraars en informatiepunten in Nederland zoals het mobiele informatiepunt in Den Haag en het Brabants Migratie Informatiepunt verspreiden deze informatie. Inge: “Ik geloof in een preventieve aanpak. Niet wachten tot er een probleem is, maar mensen aan de voorkant goed informeren, dat is belangrijk.”
Cultuursensitief werken
Pharos heeft een aantal praktische handvatten voor professionals in de zorg ontwikkeld om cultuursensitief werken te stimuleren. “Als zorgprofessional moet je bewust zijn van je eigen bril waarmee je naar je patiënt of cliënt kijkt en de vaardigheid ontwikkelen om je in te leven in de situatie van de ander”, zegt Inge. Ze geeft een voorbeeld: “We zien in de praktijk dat ouders van migrantenkinderen niet altijd op het consultatiebureau komen. Dit kun je uitleggen als desinteresse of een gebrekkige opvoeding. Maar hier zit vaak een hele wereld achter. Arbeidsmigranten – zeker uit voormalig Oostbloklanden - kunnen het consultatiebureau ervaren als een controlerend, in plaats van een ondersteunend instituut. ‘Waarom moet de overheid dat allemaal weten, zijn ze aan het checken of ik het wel goed doe?’, is de gedachte erbij. Ook het gebrek aan tijd en ruimte door lange werkdagen speelt een rol. Het is belangrijk dat je als professional niet in vooroordelen schiet, maar goed kijkt naar de context.”
"Ik geloof in een preventieve aanpak. Niet wachten tot er een probleem is, maar mensen aan de voorkant goed informeren, dat is belangrijk."
Pharos houdt zich ook bezig met cultuursensitief werken in het onderwijs. Inge: “We zien dat ouders van migrantenkinderen niet altijd hun kind op tijd aanmelden op een basisschool of aanwezig zijn tijdens gesprekken op school. In Gouda hebben ze daarom sleutelpersonen getraind met kennis van het Nederlandse schoolsysteem en van het onderwijssysteem van het land van herkomst. Deze sleutelpersonen werken samen met scholen om ouders actief op te zoeken en te informeren.”
Doelstellingen voor 2024
Pharos blijft ook in 2024 kennis ophalen, professionals in beleid en uitvoering ondersteunen en tools ontwikkelen. De wens is om meer met gemeenten op te trekken om vanuit een gezamenlijk leernetwerk te kijken naar hoe arbeidsmigranten beter aangesloten kunnen worden op zorg en welzijn in de gemeente. En er zijn volgens Inge meer initiatieven in de maak. “We zijn met de ABU en de NBBU bezig met het maken van een handreiking voor uitzendbureaus. Daarnaast staan de onderwerpen ‘kinderen van arbeidsmigranten’ en ‘verslaving’ op de agenda. Hier willen we onderzoeksbudget voor vrijmaken omdat dit twee belangrijke, maar onderbelichte onderwerpen zijn als het gaat om arbeidsmigranten.”
Inge vindt het belangrijk dat alle maatregelen die worden genomen naar aanleiding van de aanbevelingen van het Aanjaagteam, ook worden geëvalueerd in de praktijk. “In ons onderzoek van 2021 spraken we rechtstreeks met arbeidsmigranten. We hopen dat in 2024 weer te kunnen doen. Ik denk dat het belangrijk is dat we blijven toetsen of de aanpassingen in het beleid en de wetgeving ook daadwerkelijk effect hebben bij de groep mensen om wie het gaat.”
Tot slot wil Pharos in 2024 onderzoek doen naar de huisartsenzorg. Deze staat erg onder druk door een tekort aan huisartsen. Groepen in een kwetsbare positie, zoals arbeidsmigranten, zijn daar volgens Inge als eerste de dupe van. “We willen nader onderzoeken wat werkt en wat niet werkt als het gaat om eerstelijnszorg voor deze groep. Daarnaast is het belangrijk dat zorgverleners weten welke regelingen er zijn, zoals de vangnetregelingen van het CAK voor onverzekerden. We merken dat niet alle zorgverleners de regelingen kennen of er geen gebruik van maken vanwege de administratieve rompslomp die erbij komt kijken. Goede voorlichting en informatie kan ook hier het verschil maken.”