Arbeidsmigranten in Nederland hebben vaak een kwetsbare positie en beperkte toegang tot het recht. Dit komt onder meer doordat zij nieuw zijn in Nederland en de taal niet spreken, onbekend zijn met procedures, onvoldoende hulp en ondersteuning krijgen en belemmeringen in het rechtssysteem ervaren. Wanneer zij in moeilijke situaties zitten, weten zij vaak nog onvoldoende waar zij recht op hebben en hoe zij die rechten kunnen opeisen.
Het Aanjaagteam adviseert een laagdrempelige vorm van geschilbeslechting om de toegang tot het recht voor arbeidsmigranten te verbeteren. Maar de problematiek is breder dan alleen geschilbeslechting. Daarom is verkend wat nog meer nodig is om toegang tot het recht te verbeteren voor kwetsbare werknemers, waaronder arbeidsmigranten. Samen met partners van binnen en buiten het Rijk wordt gewerkt aan: het verbeteren van informatievoorziening, advies en ondersteuning aan rechtszoekenden en laagdrempelige geschilbeslechting via de regelrechter.
Verbeteren informatievoorziening
Met het project Work in NL (WIN) werkt het ministerie van SZW aan landelijk dekkende informatievoorziening. Zo worden er in de 35 arbeidsmarktregio’s fysieke en mobiele informatiepunten gecreëerd. Hier kunnen arbeidsmigranten op een laagdrempelige manier informatie en advies krijgen over onder meer hun rechten en plichten. Ook werkt het ministerie met de website WorkinNL aan goede digitale informatievoorziening en zet het in op informatievoorziening in landen van herkomst.
Advies en ondersteuning aan rechtszoekenden
Bij advies en ondersteuning aan rechtzoekenden spelen vakbonden en andere rechtshulpverleners, zoals het Juridisch Loket en sociaal raadslieden, een belangrijke rol. Vakbonden kunnen hulp en advies verlenen en optreden in collectieve acties als er sprake is van meerdere conflicten bij dezelfde werkgever. Door de samenwerking tussen de ministeries van SZW, JenV en het Juridisch Loket kunnen arbeidsmigranten gericht advies en ondersteuning krijgen.
Lees meer over de laagdrempelige en meertalige rechtshulp van het Juridisch Loket.
Laagdrempelige geschilbeslechting via de regelrechter
Sinds 1 maart 2025 kunnen mensen met een vordering uit hun arbeidsovereenkomst of geldvordering van een natuurlijk persoon tot € 5.000 terecht bij de regelrechter. Dit is een 3-jarig experiment met een eenvoudigere, snellere en effectievere rechtsprocedure bij de kantonrechter. De deelnemende rechtbanken zijn Den Haag, Overijssel, Rotterdam en Zeeland-West-Brabant.
Dit experiment moet er onder meer voor zorgen dat arbeidsmigranten beter toegang hebben tot het recht. En bijvoorbeeld sneller naar de rechter stappen bij een conflict met hun werkgever. Want daar zijn ze vaak afhankelijk van. Ook weten ze de weg naar de rechter niet altijd te vinden.
Laagdrempelig
Het experiment is laagdrempelig, omdat mensen de zaak met een eenvoudig formulier kunnen starten in plaats van met een dagvaarding. Ook wordt in alle gevallen een zitting gepland om het geschil te bespreken. Daarnaast wordt tijdens de procedure op verschillende momenten contact gezocht met de partijen om hen te infomeren over de procedure en te benadrukken dat het belangrijk is om op de zitting te verschijnen. Dit gebeurt op een laagdrempelige manier. Verder kunnen bijvoorbeeld arbeidsmigranten gratis gebruikmaken van een tolk.
Evaluatie
Het experiment wordt tussentijds en na afloop geëvalueerd. Zo wordt beoordeeld of deze procedure ook bij andere rechtbanken kan worden ingevoerd.